Επιλογή και τοποθέτηση των τοπικών κλιματιστικών μονάδων

Οι κλιματιστικές μονάδες στην ευρεία τους έννοια (συσκευές δηλαδή που διαμορφώνουν επιθυμητές κλιματικές συνθήκες σε ένα χώρο), μπορεί να συναντηθούν με ποικιλία μορφών και παραλλαγών. Ο κλιματισμός μπορεί να αφορά γραφεία, κατοικίες, εργαστήρια, αποθηκευτικούς χώρους (π.χ. ψυγεία ή ξηραντήρια), αυτοκίνητα κ.ά.

 Κλιματισμός χώρων κατοικίας και εργασίας

Η επιλογή και εγκατάσταση μια τοπικής κλιματιστικής μονάδας, θεωρείται συνήθως εξαιρετικά απλή. Σε μερικές ακραίες περιπτώσεις, οι χρήστες «επιλέγουν» συσκευή με αφετηρία την αισθητική εμφάνιση ή το χρώμα της συσκευής ή αναπόδεικτους ισχυρισμούς πωλητών που δεν γνωρίζουν το αντικείμενο. Από την άλλη πλευρά η αγορά και η τοποθέτηση μια ή περισσοτέρων κλιματιστικών μονάδων δεν είναι αντικείμενο μελέτης από επιστημονικούς συμβούλους.

Είναι όμως αυτονόητο, για όσους γνωρίζουν το θέματα του κλιματισμού, ότι η επιλογή πρέπει να βασίζεται σε γνώση και εμπειρία τόσο των αναγκών του χώρου και του χρήστη, όσο και των δυνατοτήτων και λειτουργικών χαρακτηριστικών της συσκευής η οποία θα επιλεγεί. Η προσεκτική εκτίμηση των περιβαλλοντικών και ειδικών συνθηκών του χώρου, όπως και των επιθυμητών του χρήστη, σε συνάρτηση και με τις οικονομικές του δυνατότητες, είναι η αφετηρία επιλογής μεγέθους και κύριων χαρακτηριστικών.

Στη συνέχεια είναι απαραίτητη η αναζήτηση της κλιματιστικής μονάδος που ανταποκρίνεται στις θερμοδυναμικές ανάγκες του χώρου και ταυτόχρονα «ταιριάζει» στη συγκεκριμένη περίπτωση. Με την έννοια «ταιριάζει», θα πρέπει να εξετασθούν θέματα μεγέθους, θέσεως  που θα εγκατασταθεί, λειτουργικότητας, αξιοπιστίας, ασφάλειας όπως και δαπάνη αγοράς και λειτουργίας. Είναι δηλαδή απαραίτητο κάποιος ειδικός να διερευνήσει τις ανάγκες πιο θέλει να ικανοποιήσει ο χρήστης και να εξετάσει επιτοπίως τη θέση και τις συνθήκες λειτουργίας. Επειδή οι περισσότεροι χρήστες αγνοούν πολλές παραμέτρους, θα πρέπει με υπευθυνότητα να ενημερώσει τον πελάτη για μια σειρά κατασκευαστικών και λειτουργικών παραγόντων, που επιδρούν στην προσπάθεια δημιουργίας συνθηκών ανέσεως και συνδέονται με το αρχικό κόστος (προμήθεια- εγκατάσταση) και το λειτουργικό κόστος.

Πρέπει για παράδειγμα να εξηγηθεί η σημασία της δομικής θερμομονώσεως (π.χ. διπλά τζάμια) ή άλλων παραγόντων όπως η βελτίωση του σκιασμού (για θερινό κλιματισμό), η πιθανή αλλαγή του χρώματος εξωτερικών επιφανειών κ.α. Ακόμη πρέπει να εξεταστούν προσεκτικά οι θέσεις που θα τοποθετηθούν τα στοιχεία της μονάδος και να γίνει μια έρευνα μήπως κάποιοι χώροι ή γείτονες θα ενοχλούνται υπερβολικά από την εξωτερική μονάδα.

Επειδή για όλα (ή σχεδόν όλα) υπάρχουν τεχνικά και οικονομικά αποδεκτές λύσεις, πρέπει να εξηγηθεί στον πελάτη ότι μπορεί να επιλέξει ανάμεσα σε αποτελεσματικές λύσεις (που θα του κοστίσουν λίγο περισσότερο σε δαπάνες εγκαταστάσεως και επιλογής μηχανήματος) και σε «φθηνές» λύσεις, που θα του δημιουργήσουν προβλήματα και υψηλό κόστος λειτουργίας.

Κατά τη  διαδικασία επιλογής μονάδας, ένα σημαντικό δίλημμα που παρουσιάζεται, ιδίως σε κάποιες μεγαλύτερες εγκαταστάσεις, είναι η θέση των συσκευών προσαγωγής του κλιματιζόμενου αέρα. Στις περιπτώσεις κεντρικού κλιματισμού με αεραγωγούς, υπάρχει ευχέρεια να επιτευχθούν εξαιρετικά ικανοποιητικές συνθήκες ροής του αέρα (κατεύθυνση, ταχύτητα, ομοιομορφία στη θερμοκρασία του χώρου).

Όταν όμως οι τερματικές συσκευές είναι τοπικές μονάδες, συνήθως εναλλάκτες (νερού- αέρα ή ψυκτικού ρευστού- αέρα), το πρόβλημα της θέσεως είναι ιδιαίτερα σημαντικό.

Οι μονάδες δαπέδου, τοίχου και οροφής, παρουσιάζουν μια σειρά πλεονεκτήματα και μειονεκτήματα, των οποίων η αξιολόγηση πρέπει να γίνεται με διαφορετικούς συντελεστές στην κάθε πραγματική περίπτωση. Μειονεκτήματα ενός συστήματος για ένα συγκεικριμένο χώρο μπορεί να είναι πλεονεκτήματα για έναν άλλο.

Όπως στα περισσότερα τεχνικά προβλήματα οι γενικεύσεις και οι δογματικοί αφορισμοί δεν οδηγούν σε ορθές αποφάσεις και επιλογές. Η προβλεπόμενη π.χ. χρήση ενός χώρου, ο αριθμός και η ηλικία των ενοίκων, η θέση και χρήση των επίπλων και των άλλων λειτουργικών στοιχείων, το ύψος και οι αποστάσεις των τοιχωμάτων θα βαρύνουν σημαντικά στην επιλογή συσκευής δαπέδου, τοίχου ή οροφής, σε συνάρτηση πάντοτε με τις τεχνικές και οικονομικές δυνατότητες.

Η διαδρομή του ψυχρού αέρα κατά τη θερινή περίοδο, αλλά και του θερμού τον χειμώνα, πρέπει να διασφαλιστεί ότι δεν θα αποβαίνει ενοχλητική (ή ακόμη και επικίνδυνη για την υγεία των χρηστών του χώρου). Τα ψυχρά και τα θερμά ρεύματα του αέρα, ακόμη και όταν δεν ενοχλούν ιδιαίτερα, αποτελούν παράγοντες που συνδέονται με την υγεία των ανθρώπων με ποικίλους τρόπους.

Ακόμη και τα θερμοκρασιακά όρια λειτουργία των συσκευών, πρέπει να εξετασθούν σε συνάρτηση με την πιθανή θερμοκρασία των γειτονικών χωρών και του περιβάλλοντος. Όταν π.χ. ένα άτομο «λούζεται» σε δροσερό αέρα σε ένα χώρο και συχνά επισκέπτεται ένα γειτονικό χώρο μη κλιματιζόμενο, υποβάλλει το σώμα του σε βίαιες θερμικές αναπροσαρμογές («θερμικό σοκ») με απρόβλεπτες συνέπειες.

Οι σοβαροί κατασκευαστές, όταν τους ζητηθούν οι σχετικές πληροφορίες, μπορούν να δώσουν εξαιρετικά ενδιαφέρουσες διευκρινίσεις και υποδείξεις, που αναφέρονται στην ενδεδειγμένη εγκατάσταση και ρύθμιση των συσκευών που διαθέτουν στην αγορά. Η επιμελημένη εγκατάσταση (σύμφωνα με τις υποδείξεις του κατασκευαστή) και η σωστή ρύθμιση, είναι τα απαραίτητα συμπληρώματα της ορθής επιλογής. Η δουλειά του υπεύθυνου εγκαταστάτη τελειώνει όταν μετά τη συμπλήρωση της τεχνικής διαδικασίας εγκαταστάσεως, φροντίσει και για τη σωστή ενημέρωση των χρηστών. Πρέπει να δοθούν οδηγίες για τις ρυθμίσεις των ακραίων θερμοκρασιών, την κλίση των πτερυγίων που κατευθύνουν τον αέρα, τις αποστάσεις από θέσεις άμεσης προσβολής ψυχρού (ή θερμού) αέρα, όπως και την ανάγκη θερμοκρασιακής προσαρμογής κατά τη μετάβαση από χώρο κλιματιζόμενο σε μη κλιματιζόμενο (ιδίως για άτομα της τρίτης ηλικίας).

Η ανανέωση του αέρα των χώρων πρέπει επίσης να διασφαλίζεται με λογικό κόστος, πράγμα που σημαίνει ότι οι ένοικοι πρέπει να γνωρίζουν ότι δεν επιτρέπεται να λειτουργούν τον κλιματισμό με ανοικτά παράθυρα και πόρτες, αλλά και πρέπει να εκμεταλλεύονται την ημερήσια διακύμανση της θερμοκρασίας για να μειώνουν το λειτουργικό κόστος της κλιματιστικής μονάδος. Δεν πρέπει ακόμη να λησμονείται, ότι η θέση της εξωτερικής μονάδος των διαιρούμενων συστημάτων, επηρεάζει σοβαρά την αξιοπιστία και απόδοση (άρα και οικονομικότητα) της κλιματιστικής μονάδος και η αναζήτηση (ή δημιουργία) προστατευμένης θέσεως είναι βασικός παράγων καλής και οικονομικής λειτουργίας.